در راستای اجرای نقشه راه توسعه فناوری سیستمهای اندازهگیری پیشرفته نیروگاهی و نظر به اهمیت اندازهگیری سوخت مصرفی نیروگاهها با فناوریهای پیشرفته، این طرح " توسعه فناوری فلومتر " جهت رفع نیازهای بخش تولید برق اجرایی و فعال گردید. درباره این طرح و جزییات اجرای آن توضیحات بیشتری در ادامه ذکر میشود:
اندازهگیری جریان سیال عبوری (فلو)، نقش بسیار مهمی در حوزه وزارت نیرو و به طور خاص صنایع نیروگاهی و آب و فاضلاب کشور دارد. مطابق ارزیابیهای صورت گرفته در سند ابزار دقیق، حدود 7500 فلومتر فقط در صنایع نیروگاهی در حال استفاده هستند. نزدیک به یک میلیون حلقه چاه کشاورزی، هزاران کانال آب جاری، بیش از 20 میلیون مشترک خانگی و ... حجم وسیع نیاز صنعت آب و فاضلاب کشور به فلومترها را نشان میدهد که متاسفانه تنها درصد اندکی از آن اندازهگیری میشوند. این حجم از نیاز به فلومتر در شرایطی است که کشور در هر دو حوزه نیروگاهی و خصوصا آب و فاضلاب، هر سال به تعداد قابل توجهی فلومتر نیاز دارد. در حوزه نیروگاهی نیز اندازهگیری سوخت مایع مصرفی با مشکلات و خطای قابل توجه روبرو است و فقدان اندازهگیری در این زمینه هر ساله موجب بروز خسارات قابل توجهی به نیروگاهها میشود.
علاوه بر حوزه وزارت نیرو، در حوزه وزارت نفت شامل صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و پالایشگاهی نیز متجاوز از 33 هزار کیلومتر خط لوله گاز، بیش از 20 میلیون مشترک خانگی و نیاز وسیع پالایشگاهها و صنایع مرتبط به فلومترها و اندازهگیری نشاندهنده اهمیت موضوع اندازهگیری سیال مصرفی میباشد.
طرحهای توسعهای متعدد در هر زمینههای نیروگاهی (نصب حداقل سالانه 5000 مگاوات نیروگاه برقی) و گازی (افزایش تولید گاز با اتمام طرحهای توسعهای پارس جنوبی به 400 میلیارد متر مکعب در افق سال 1400) در دست اجراست که نیاز به فلومتر را در چشمانداز کشور نیز همچنان تا سالها ضروری مینماید.
علاوه بر نیاز فعلی و آینده کشور، چهار موضوع بسیار مهم دیگر نیز ضرورت فعالیت در این زمینه را توجیه میکنند:
موضوع اول، بحث هدررفت آب و گاز در کشور هستند. در حوزه آب متاسفانه اندازهگیریها به قدری ضعیف هستند که ارائه آمار مناسب امکانپذیر نیستند، ولی بررسیها بیانگر ضعف اغلب فلومترهای خانگی جهت محاسبه آب مصرفی مشترکین در مصارف پایین است، به طوری که برآوردها نشان میدهند معمولا آب مصرفی کولرهای آبی با خطای بسیار زیاد و به ضرر وزارت نیرو محاسبه میشوند. در مورد چاههای کشاورزی و آبهای جاری نیز به کارگیری فلومترهای بی کیفیت در سالهای اخیر موجب بروز خسارات بسیار به کشور شدهاست، به طوری که در موارد متعدد فلومترها کارآیی خود را از دست دادهاند و بودجهای نیز برای تهیه فلومتر جدید (اغلب خارجی) وجود ندارد. در حوزه گاز نیز در سال 94 بیش از 8 میلیارد متر مکعب گاز محاسبه نشده وجود داشته است که معادل زیان 6000 میلیارد تومانی شرکت ملی گاز است. به علاوه فقدان فلومترهای مناسب در بخشهای انتقال و توزیع و نیز عدم پشتیبانی از فلومترهای موجود به دلیل مسائل تحریم، موجب بروز خطاهای متعدد و اختلافات قابل توجه بین بخشهای مختلف زیرمجوعه شرکت ملی گاز شدهاست. در حوزه گاز خانگی، در سال 94 نزدیک به 2500 میلیارد تومان به شرکت ملی گاز به دلیل خطای بالای فلومترهای خانگی خسارت وارد شده است.
با اجرای این طرح، امکان جبران بخشی از این زیان از طریق تولید فلومترهای مناسب فراهم میشود.
موضوع دوم، عدم وجود بستر و ساختار مناسب جهت مدیریت مصرف در حوزههای آب و گاز به دلیل کمبود فلومترهای مناسب میباشد. این موضوع سبب میشود تا به عنوان مثال در روزهای سرد سال، به دلیل ضعف اطلاعاتی، امکان محدود کردن مصرف گاز در یک حوزه و انتقال آن به حوزه دیگر وجود نداشته باشد که در نتیجه آن خسارات قابل توجهی به مردم و نیز صنایع نیروگاهی وارد میشود. چرا که در این شرایط اغلب، گاز نیروگاهها قطع میشود و آنها مجبور به استفاده از مازوت میشوند که با توجه به برودت هوا، استفاده از آن مشکلات خاص خود را دارد و همراه با آلودگی بسیار زیاد خواهد بود.
موضوع سوم، بازار موجود در این حوزه است. برآوردهای اولیه نشان میدهند که تقریبا در کلیه زمینههای موجود، تولید داخل انواع فلومترها دارای مزیت اقتصادی است. متاسفانه در حال حاضر بیش از 70% از این بازار در اختیار شرکتهای خارجی است که با تقویت توان تولید داخل و افزایش کیفیت محصولات داخلی، میتوان بخش قابل توجهی از این بازار را از محصولات داخل کشور تامین کرد که قطعا نقش موثری در تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی، خصوصا اشتغالزایی و تکمیل زنجیره تولید در داخل کشور خواهد داشت. به علاوه محصولات تولید داخل در اغلب زمینهها دارای قیمت تمام شده کمتری هستند که در مجموع سود کشور را به دنبال خواهند داشت. با توجه به آنکه کشور در اغلب کاربریهای این حوزه جزء 15 کشور اول جهان است (در تولید و مصرف گاز، رتبه سوم جهان)، نگاهی جامع به موضوع صادرات نیز با تکمیل زنجیره تولید به وجود خواهد آمد.
موضوع چهارم، دستیابی به سایر فناوریها مرتبط میباشد. با توجه به آنکه حوزه فلومتر طیف وسیعی از صنایع مورد اشاره در بالا را شامل می-شود، فناوریهای مختلفی نیز در آن حضور دارند. در حال حاضر دانش اغلب این فناوریها در داخل کشور وجود ندارند و یا در مراحل اولیه خود به سر میبرند که میتوان با استفاده از فرصت این طرح، دانش فناوری مورد نظر را که ممکن است در چندین حوزه دیگر نیز مورد نیاز باشند، به دست آورد.
بنابراین اجرای این طرح در زمینههای «رفع مشکلات فعلی»، «تامین نیاز داخل کشور»، «مدیریت مصرف»، «به دست آوردن برخی فناوریها»، «مزیت اقتصادی» و «اشتغالزایی» در موضوع کلی اندازهگیری فلوی سیالات ضروری میباشد.